Profesyonel havacılıkta teknik becerilerin geliştirilmesi kadar kişisel iyi oluş da kritik bir öneme sahiptir. Pilotların özel hayatlarında karşılaştıkları stres gibi faktörler, kokpitteki performanslarını olumsuz yönde etkileyebilir. Örneğin, odaklanma eksikliği durumsal farkındalığın kaybolmasına ve bunun sonucunda hatalı bir inişe sebep olabilir. Bu nedenle öz değerlendirme, sadece mesleki gelişim için değil, aynı zamanda kişisel dayanıklılığın artırılması ve uçuş emniyetinin sağlanması açısından da büyük önem taşır.
Öz Değerlendirmenin Önemi
Öz değerlendirme, pilotlar için birkaç temel nedenden dolayı vazgeçilmez bir beceridir:
Kişisel İyi Oluş ve Mesleki Performans İlişkisi: Uçuş eğitmeni veya sınav gözetmeni, pilotun kişisel iyi oluşundaki sorunları her zaman fark edemeyebilir. Bu durumları ancak pilotun kendisi öz değerlendirme yoluyla belirleyebilir.
Sürekli Öğrenme Fırsatı: Havacılıkta her uçuş, her olay bir öğrenme fırsatı sunar. Öz değerlendirme, bu öğrenme süreçlerini başlatır ve pilotun deneyimlerinden en iyi şekilde faydalanmasını sağlar.
Pilotların öz değerlendirme sürecinde kullanabilecekleri etkili yöntemlerden biri ROUTE Yöntemi'dir. (RESILIENT PILOT tarafından geliştirilmiştir)
Bu yöntem, yapılandırılmış bir değerlendirme süreci sunarak pilotların kendi performanslarını daha objektif bir şekilde analiz etmelerine yardımcı olur.
ROUTE Yöntemi ve Adımları
R - Review (Gözden Geçirme):
Bu adımda pilotlar, incelemek istedikleri uçuşu veya olayı ve bu olayın nedenlerini detaylı bir şekilde gözden geçirirler. Uçuşun kritik anlarını analiz ederek öne çıkan olayları ve bunların etkilerini değerlendirirler. Örneğin, bir uçuş sırasında yaşanan bir olayın neden dikkat çekici olduğunu ve performanslarını nasıl etkilediğini anlamaya çalışırlar.
O - Outcomes (Sonuçlar):
Bu aşamada, Swiss Cheese Modeli (İsviçre Peyniri Modeli) kullanılarak performans seviyelerindeki değişiklikler incelenir. Hangi anların performansı olumlu veya olumsuz etkilediği analiz edilir ve bu anlar pilot yeterliliklerine bağlanır.
U - Understand (Anlama):
Temel pilot yeterliliklerinin haritalandırılmasının ardından şu sorulara odaklanılır:
Kritik olayın sonucu hangi noktada kaçınılmaz hale geldi?
"Neden?" sorusu tekrar tekrar sorularak olayın kök nedeni belirlenir. Bu, olayın ana sebebini ve kaçınılmaz hale gelmesinde etkili olan birincil faktörü anlamayı sağlar.
T - Identify (Belirleme):
Bu aşamada, pilotun eylemleri ve pilot yeterliliklerini nasıl uyguladığı analiz edilir. Şu sorular sorulur:
Uçuş sırasında hangi davranışlar gözlemlendi?
Bu davranışlar ne sıklıkla ve ne kadar etkili bir şekilde sergilendi?
"Kişisel karşı önlemler" ne ölçüde kullanıldı?
E - Evaluate (Değerlendirme):
Son adımda, tüm değerlendirme sonuçları bir araya getirilir ve şu sorulara odaklanılır:
Hangi yeterliliklerin (bilgi, beceri, tutum) geliştirilmesi gerekiyor?
Gelecekteki performansı iyileştirmek için ne tür öğrenme ve gelişim hedefleri belirlenmelidir?
Öğrenme ve Gelişim
Değerlendirme sürecinin ardından, elde edilen bulgular doğrultusunda gelişim hedefleri belirlenir. Bu, pilotun sadece hataları düzeltmek yerine kök nedenlerle yüzleşerek uzun vadeli bir gelişim sağlamasına yardımcı olur.
Pilot Yeterlilikleri ile Bağlantı
ROUTE Yöntemi, pilot yeterliliklerini ve gözlemlenebilir davranışları sürece dahil ederek, pilotun sadece performans sorunlarını çözmekle kalmayıp aynı zamanda kişisel dayanıklılık konularını da ele almasını sağlar. Sorunların kaynağına inilmediği takdirde, yüzeysel çözümlerle sorunların tekrar etmesi olasıdır.
ROUTE Yöntemi, hem profesyonel performans hem de kişisel iyi oluş için kapsamlı bir öz değerlendirme çerçevesi sunar. Bu yöntem, pilotların kendi performanslarını daha iyi anlamalarına, kök nedenleri bulmalarına ve gelişimlerini yapılandırmalarına olanak tanır. Öz değerlendirme, sadece pilotlar için değil, tüm havacılık profesyonelleri için sürekli gelişim ve dayanıklılık için güçlü bir araçtır.
Commentaires