Günümüzde yetişkin eğitimi, kişisel ve mesleki gelişim açısından büyük bir önem taşımaktadır. Bu eğitimlerin başarısı, eğitmenlerin sahip olduğu kolaylaştırıcı (facilitator) becerilere bağlıdır. Kolaylaştırıcılar, eğitimin sadece bilgi aktarmak değil, aynı zamanda katılımcıların öğrenme süreçlerini etkin bir şekilde yönlendirmek olduğunu bilirler. Bu bağlamda, bir kolaylaştırıcının sahip olması gereken özellikler ve üstlenmesi gereken roller, eğitimlerin kalitesini ve katılımcıların kazanımlarını doğrudan etkiler.
"Öğretmen Pilot" örneği üzerinden bu rollerin ve özelliklerin nasıl uygulanabileceğini ve etkili bir eğitim sürecinin nasıl şekillendirilebileceğini inceleyelim. Öğretmen pilotlar, teorik ve pratik derslerde öğrencilerine hem güven vermek hem de onların yetkinliklerini geliştirmek için çeşitli rolleri üstlenirler. Bu roller, iyi bir iletişimci olmaktan gözlem yeteneğine, açık fikirli olmaktan enerjik bir tutum sergilemeye kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.
1. İyi Bir İletişimci
Mükemmel bir fasilitatör, topluluk önünde konuşma ve aktif dinleme konusunda ustadır, netliği artırmak için özetleyebilme yeteneğine sahiptir. Bir öğretmen pilot, hem teorik hem de pratik derslerde net ve etkili bir şekilde iletişim kurabilmelidir. Uçuş esnasında veya yer eğitiminde öğrencilerin sorularını dinleyip, net cevaplar verebilmelidir. Örneğin; diğer pilotun/öğrencinin yaptığı hatayı dikkatle dinleyip, nedenini anlamak için geri bildirimde bulunmak ve daha iyi anlaması için açıklayıcı örnekler sunmak.
2. Açık Fikirli
Esnek ve uyumlu olmalı, farklı grup ihtiyaçlarına göre süreci uyarlamalı ve değerli fikirleri dahil etmelidir. Öğretmen pilot, öğrencilerinin farklı öğrenme stillerine ve hızlarına uyum sağlamalıdır. Eğitim yöntemlerini öğrencilerin ihtiyaçlarına göre esnetebilmelidir. Örnek: Bir öğrencinin bir manevrayı anlamakta zorlandığını fark edip, farklı bir öğretim yöntemi deneyerek konuyu açıklamak.
3. Gözlemci
Katılımcıların gerçek tepkilerini ve duygularını anlamak için küçük jestler, bakışlar ve diğer ipuçlarını gözlemlemelidir. Öğretmen pilot, uçuş sırasında öğrencinin stres seviyesini, dikkat dağılımını veya yorgunluğunu gözlemleyebilmelidir. Küçük ipuçlarını değerlendirerek öğrencinin durumu hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Örnek: Öğrencinin yüz ifadesindeki endişeyi fark edip, durumu sakinleştirici ve destekleyici bir dille ele almak.
4. Pozitif Enerji Yayan
Dersten önce, sırasında ve sonrasında olumlu enerjiyi yaymalıdır. Katılımcılara karşılaştıkları zorluklarda nazikçe yardımcı olmalıdır. Öğretmen Pilot pozitif bir tutum sergileyerek öğrencilerinin moralini yüksek tutmalı ve olumlu bir öğrenme ortamı yaratmalıdır. Örnek: Uçuş sırasında yapılan küçük başarıları takdir ederek öğrencinin motivasyonunu artırmak, küçük hatalarında onlara yol göstermek.
5. Otantik
Otantik olmak, fasilitatörlerin katılımcılarla bağlantı kurmasını, onları daha iyi rehberlik etmelerini ve anlamalarını sağlar. Öğretmen pilot, öğrencilerine samimi ve gerçekçi bir yaklaşım sergileyerek güven oluşturmalıdır. Kendi uçuş tecrübelerinden örnekler vererek öğrencilerle bağlantı kurmalıdır. Örnek: Kendi kariyerinde yaşadığı bir zorluğu ve nasıl aştığını paylaşarak öğrencinin benzer bir durumda kendine güvenmesini sağlamak.
6. Tarafsız Kalabilen
Güç, kişilik tipleri, kişisel görüşler veya önyargılar ne olursa olsun, tüm katılımcılara eşit davranmalıdır. Öğretmen Pilot öğrencilerin yetenek seviyeleri veya kişilik özelliklerine bakılmaksızın herkese eşit mesafede yaklaşmalıdır. Tarafsız ve adil bir değerlendirme yapmalıdır. Örnek: Performans değerlendirmelerinde tüm öğrencilere aynı kriterlerle yaklaşmak ve objektif geri bildirimde bulunmak.
7. Enerjik
Odadaki enerjiyi artırmak ve/veya grubun odak noktasını geri getirmek için enerjik olmalıdır. Öğretmen Pilot, eğitim oturumlarında ve uçuşlarda enerjik olmalı, öğrencilerin motivasyonunu yüksek tutmalıdır. Dinamik bir öğretim tarzı sergilemelidir. Örnek: Uzun bir uçuş eğitiminden sonra öğrencinin yorgun düştüğünü fark edip, kısa ve enerjik aktivitelerle moralini yükseltmek.
8. İyi Geribildirimler Verebilen
Gerçek, gözlemlenebilir olaylara dayanan geribildirimleri vermeye ve almaya istekli olmalıdır. Öğretmen Pilot, gözlemlenebilir ve somut olaylara dayalı olarak yapıcı geribildirimler verebilmeli ve almaya açık olmalıdır. Geribildirim verirken net ve belirgin olmalıdır. Örnek: Öğrencinin bir manevrayı yanlış yapması durumunda, neyin yanlış olduğunu ve nasıl düzeltileceğini açıkça açıklamak.
9. Yaratıcı
Katılımcıların sorularını ve tepkilerini ele alırken yaratıcı olmalıdır. Mümkün olduğunda teşvik edici olmalıdır. Öğretmen Pilot, öğrencilerin sorularını ve karşılaştıkları sorunları yaratıcı çözümlerle ele alabilmeli ve motive edici bir yaklaşım sergilemelidir. Örnek: Bir uçuş manevrasını anlamakta zorlanan bir öğrenciye, farklı bir bakış açısı sunarak konuyu açıklamak, yön göstermek.
10. Sabırlı (Patient)
Fasilitasyon, her biri benzersiz olan insanlarla uğraşmak anlamına da gelir. Oturumlar sırasında iniş çıkışlarla sabırlı olmalıdır. Öğrenciler farklı hızlarda öğrenebilirler ve hatalar yapabilirler. Öğretmen pilot, bu süreçlerde sabırlı olmalı ve öğrencilerine destekleyici bir yaklaşım sergilemelidir. Örnek: Bir öğrencinin defalarca denemesine rağmen bir manevrayı başaramaması durumunda sabırlı kalarak, her seferinde detaylı açıklamalarla rehberlik etmek.
Bu özellikler, eğitim oturumlarının daha etkili ve katılımcılar için faydalı olmasını sağlamak için önemlidir. Fasilitatörler bu becerileri geliştirerek daha verimli ve etkili oturumlar düzenleyebilirler.
Comments